تغیر مسیر یافته از - غیاث بن صلت تغلبی (دائرة‌المعارف‌مؤلفان‌اسلامی)
زمان تقریبی مطالعه: 5 دقیقه
 

اخطل (دائرة‌المعارف‌مؤلفان‌اسلامی)





ابومالک غیاث بن صلت تغلبی (۱۹-۹۰ق)، معروف به اخطل، از شاعران تغلبی قرن اول هجری قمری بود. وی به خاطر ستایش خلفای بنی امیه و والیان و عمّال آنان، از شان و منزلت خاصی برخوردار شد. اخطل از شاعران معروف زمان خود بود و با جریر و فرزدق در یک طبقه و همطراز بودند و یکدیگر را هجو می‌نمودند.


۱ - معرفی اجمالی



ابومالک غیاث بن صلت بن طارقة تغلبی، معروف به اخطل، در سال ۱۹ق در حیره، مکانی بین کوفه و نجف متولد شد. وی از قبیله بنی تغلب بود که پیش از اسلام در عراق پراکنده بودند. او همچون بیشتر تغلبیان پیرو دین مسیحیت بود و با اینکه معاشرت زیادی با مسلمانان داشت، تا هنگام مرگ بر دین خود باقی ماند.
[۲] بروکلمان، کارل، تاریخ الادب العربی، ج۱، ص۲۰۴.


۲ - القاب



اخطل به معنای سفیه، لقبی بود که یکی از شاعران تغلبی به نام کعب بن جعیل بر او نهاده بود. همچنین او به دَوْبل و ذوالصلیب شهرت داشت.

۳ - شخصیت



اخطل از شاعران معروف زمان خود بود و با جریر و فرزدق در یک طبقه و همطراز بودند و یکدیگر را هجو می‌نمودند. به گفته ابن خلکان، تمام علما در اینکه بین شاعران دوران اسلامی کسی به مثل جریر، فرزدق و اخطل وجود ندارد، اتفاق‌نظر دارند و حتی برخی او را در شعر بر فرزدق و جریر مقدم می‌دارند. اخطل در آغاز با ستایش اشراف و بزرگان کوفه و بصره اموالی به دست آورد و سپس به دمشق رفت
[۸] بروکلمان، کارل، تاریخ الادب العربی، ج۱، ص۲۰۴.
و به مدح معاویه، یزید و حاکمان بنی مروان پرداخت. او بارها برای دیدار برخی از حکام به دمشق سفر کرد و به خاطر ستایش خلفای بنی امیه و والیان و عمّال آنان، از شان و منزلت خاصی برخوردار شد و به حدی سرسپرده دستگاه بنی امیه بود. آن هنگام که کعب بن جعیل از شاعران بنی امیه از دستور یزید بن معاویه در هجو انصار سر باز زد، وی به رغم جوانی، به آن مبادرت کرد. او در سال ۹۰ق درگذشت. دیوان شعر اثر اوست.
[۱۲] بروکلمان، کارل، تاریخ الادب العربی، ج۱، ص۲۰۴.
[۱۳] ابوتمام، حبیب بن اوس، نقائض جریر و اخطل، ص۹۷.
[۲۸] تنوخی، محسن بن علی، الفرج بعد الشده، ج۲، ص۳۳۸.


۴ - پانویس


 
۱. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۵، ص۱۲۳.    
۲. بروکلمان، کارل، تاریخ الادب العربی، ج۱، ص۲۰۴.
۳. ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، ج۸، ص۴۱۷.    
۴. ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۴۸، ص۱۰۵.    
۵. ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، ج۸، ص۴۱۸-۴۱۹.    
۶. ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۱، ص۳۲۱.    
۷. ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۴۸، ص۱۰۵.    
۸. بروکلمان، کارل، تاریخ الادب العربی، ج۱، ص۲۰۴.
۹. ابن قتیبه دینوری، عبدالله بن مسلم، الشعر و الشعراء، ص۴۷۳.    
۱۰. ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۴۸، ص۱۰۵.    
۱۱. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۸، ص۴۲.    
۱۲. بروکلمان، کارل، تاریخ الادب العربی، ج۱، ص۲۰۴.
۱۳. ابوتمام، حبیب بن اوس، نقائض جریر و اخطل، ص۹۷.
۱۴. مرزبانی، محمد بن عمران، الموشح، ص۱۷۶ به بعد.    
۱۵. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۶، ص۲۸۴.    
۱۶. طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، ج۷، ص۲۹۰.    
۱۷. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۴، ص۵۸۹.    
۱۸. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، المزهر، ج۲، ص۳۶۷.    
۱۹. جاحظ، عمرو بن بحر، البیان و التبیین، ج۱، ص۱۵۵.    
۲۰. ابن عبد ربه‌ اندلسی، احمد بن محمد، العقد الفرید، ج۱، ص۳۳۸.    
۲۱. بغدادی، عبدالقادر بن عمر، خزانة الادب، ج۱۱، ص۱۳۲.    
۲۲. ابن حزم، علی بن احمد، جمهرة انساب العرب، ص۳۰۵.    
۲۳. ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۴، ص۳۱۰.    
۲۴. علم‌ الهدی، سید مرتضی، الامالی، ج۱، ص۲۶۷.    
۲۵. علم‌ الهدی، سید مرتضی، الامالی، ج۱، ص۳۴۳.    
۲۶. قالی، اسماعیل بن قاسم، الامالی، ج۲، ص۱۷۹.    
۲۷. ابن قتیبه دینوری، عبدالله بن مسلم، عیون الاخبار، ج۱، ص۴۳۹.    
۲۸. تنوخی، محسن بن علی، الفرج بعد الشده، ج۲، ص۳۳۸.
۲۹. جمحی، محمد بن سلام، طبقات فحول الشعراء، ج۲، ص۴۵۱.    
۳۰. بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۷، ص۵۰.    
۳۱. بکری‌ اندلسی، عبدالله بن عبدالعزیز، سمط اللآلی، ج۱، ص۴۴.    


۵ - منبع


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۶۰۰، برگرفته از مقاله «غیاث تغلبی».






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.